Yürütmenin Durdurulması

Yürütmenin durdurulması nedir?

Hatalı olduğu şüphesi barındıran idari işlemin devam etmesini engellemek amacıyla açılan idari dava sona erene kadar, dava konusu idari işlemin tüm hukuki sonuçlarını geçici olarak durduran tedbirdir. Yürütmenin durdurulması adında tek bir dava türü bulunmamakta, iptal davası içerisinde talep edilebilmektedir.

Yürütmenin durdurulması kararı neden gereklidir?

Yürütmenin durdurulması, idari işlemin hukuka uygun olduğu temel varsayımını dava sonuçlanana kadar askıya almaktadır. Bu talep, idari işlemlerin hukuka aykırı olduğu iddia edilen vasıflarını işlemez hale getirmektedir. Yürütmenin durdurulması idare hukukuna özgü bir işlemdir. Yürütmenin durdurulması kararı idare mahkemesi tarafından verilmeyebilir. Ancak bu durumda idari dava sonuçlanana kadar hukuka aykırı olduğu iddia edilen işlemin uygulanmaya devam etmesi halinde sonradan telafi edilemeyecek zarar meydana gelebilir. Bu nedenle yürütmenin durdurulması kararı çok önemli olup, geri dönüşü olmayan zararların oluşmasını önlemektedir.

Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için gerekli şartlar nelerdir?

Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için gerekli şartlar usule ve esasa ilişkin şartlar olmak üzere iki ayrı başlık altında toplanmaktadır.

Usule ilişkin şartlar

A ) Talep Şartı: Taraflardan birinin yürütmenin durdurulması talebinde bulunması gerekmektedir.

B ) Dava Şartı: Açılmış bir iptal davası bulunması gerekmektedir. Yani yürütmenin durdurulması talebi en erken dava dilekçesi ile talep edilebilir.

C ) Teminat Şartı: İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK)^[1] 27/5'te açıklandığı üzere:

"Yürütmenin durdurulması kararları teminat karşılığında verilir; ancak, durumun gereklerine göre teminat aranmayabilir. Taraflar arasında teminata ilişkin olarak çıkan anlaşmazlıklar, yürütmenin durdurulması hakkında karar veren daire, mahkeme veya hakim tarafından çözümlenir. İdareden ve adli yardımdan faydalanan kimselerden teminat alınmaz." şeklinde belirtilmiştir.

D ) Savunma Alınması Şartı: Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için davalı idarenin savunmasının alınması zorunluluğu mevcuttur. Savunma alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemez.

E ) Gerekçeli Karar Verilme Şartı: İdari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğan tazmini güç veya imkansız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur.

F ) Öncelikle Karar Verilme Şartı: Yürütmenin durdurulması kararı verilmiş dava dosyaları öncelik verilerek incelenir ve karara bağlanır.

G ) Bir Kez Başvurabilme Şartı: İYUK m.27/10^[1:1]' da açıklandığı üzere aynı sebeplere dayanılarak ikinci kez yürütmenin durdurulması talebinde bulunulamaz.

Esasa İlişkin Şartlar

A ) Açık Hukuka Aykırılık: Dava dilekçesine veya işlem dosyasına ilk bakışta anlaşılabilecek türden bir hukuka aykırılık bulunması gerekmektedir.

B ) Telafisi Güç Ya Da İmkansız Zarar: Yürütmenin durdurulması kararının asıl amacı zaten hukuka aykırı olduğu iddia edilen eylemin devam etmesi halinde tazmini güç ya da imkansız bir zarar oluşmasını engellemektir. Bu nedenle yürütmenin durdurulması kararı verilmediği halde telafisi güç ya da imkansız bir zararın oluşma ihtimalini içinde barındırması gerekmektedir.

Yürütmenin Durdurulması Kararına nasıl itiraz edilir?

Yürütmenin durdurulması talebi üzerine verilen, talebin reddi ya da yürütmenin durdurulması kararlarına karşı itiraz etmek mümkündür.

İtiraz Mercileri

A) Danıştay daireleri tarafından verilen kararlarda itiraz merci; söz konusu karar idari dava dairesi tarafından verilmişse, İdari Dava Daireleri Kurulu, vergi dava dairelerince verilmişse Vergi Dava Daireleri kuruludur.

B) Bölge idare mahkemelerince verilen kararlarda itiraz merci en yakın bölge idare mahkemesidir.

C) İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararlarda itiraz merci bölge idare mahkemeleridir.

D) Çalışmaya ara verme süresi içerisindeki itiraz merci ise idare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararla en yakın nöbetçi mahkeme veya kararı veren hakimin katılmadığı nöbetçi mahkemedir.

Notlar