Boşanma Davası Nasıl Açılır, Nafaka, Tazminat ve Velayet Nasıl Belirlenir?

Yasal evlilik medeni kanun hükümleri gereğince yapılır. Evlilik içinde eşlerin anlaşamayabilirler. Bu ve benzer nedenlerle evliliğin yürümeyeceği ortaya çıkar. Evliliğin kaldırılması için aile mahkemesine başvurulmalıdır. Başvuru dilekçe ile yapılır. İşte bu boşanma davasıdır.

Yasal evliliklerde, eşlerden biri evlilik sorumluluğuna aykırı hareket edebilir. Diğer eş bunu kendisine yapılan haksızlık olarak değerlendirebilir. Boşanma davaları genellikle bu nedenle açılmaktadır.

Boşanma davasının açılmasıyla eşler birlikte yaşamak zorunda değildir. Ancak bu durum istedikleri gibi yaşayacakları anlamı taşımaz. Çünkü, eşler halen evlidir ve boşanma davası sürmektedir. Süren davada eşlerin kusurunu artıran deliller dosyaya sunulabilmektedir. Öyle ki; Aile Mahkemesi boşanma kararı verse de, karar kesinleşmemiştir. Evlilik birliği devam etmektedir. Eşlerin sadakat yükümlülüğüne aykırı davranışlarının dikkate alınması gerekecektir.

Taraflar için mahkemece geçici nafaka tedbirlerine hükmedilebilecektir. Dava kesinleştiğinde nafaka miktarı artabilir, azalabilir, ortadan kaldırılabilir. Hatta, yeni nafakaya hükmedilebilir. Yaşı 18'den küçük çocuklar için velayet söz konusudur. Dava sürerken geçici verilen velayet kararı kaldırılabilir. Ortak velayete veya velayetin devamına hükmedilebilir. Dostça ayrılmayan eşler için sürekli rekabet durumu mevcuttur. Neticede eşler birbirini defalarca şikayet edebilmektedir. Bu yüzden eşler defalarca ifade vermek zorunda kalabilmektedir. Dosyaya eklemek için tarafların sosyal inceleme raporu kolluktan istenecektir. Kolluk da bu raporu düzenlemek için tarafları karakola davet edecektir. Davete icap olunmazsa tarafların bulundukları yer ziyaret edilebilecektir. Hazırlanan rapor mahkemeye teslim edilecektir. Eşin diğerini şikayeti halinde, uzaklaştırma kararı da verilebilecektir. Talep halinde eşlerin akıl sağlığı raporları da düzenlenebilecektir.

Boşanma davasının sonunda ise eşler boşanacaklardır. Böylece, birbirlerine karşı evlilik sorumlulukları ortadan kalkacaktır. Bununla birlikte, nafaka ödeme yükümlülüğü de devam edebilecektir. Kadın, eski eşinin soyadını kullanamayabilecektir. Kadın kocasının soyadıyla mesleğinde ilerlemişse hakim soyadını kullandırabilecektir.

Kadının 300 günlük evlenme yasağı dava sonunda başlayacaktır. Doğum, sağlık raporu, eski eş ile tekrar evlenme; yasağı kaldıracaktır. Amaç, boşanma sonrası doğan çocuğun soy bağının karıştırmamaktır.

Boşanma aşamasında olan eşlerin ortak çocukları olabilir. Bu çocuklar ergin veya küçük olabilirler. Boşanma aşamasında eşler birbirlerine düşmanca yaklaşabilirler. Bu durumu gören çocuklar duygusal olarak etkilenebilirler. Çocukların velayeti boşanma davası devam ederken de istenebilmektedir. Bu nedenle, çocuklar eşlerin çekişmesinin ortasında kalabilirler. Bu durum,çocuklara taraf seçme baskısı oluşturmaktadır. Dava devam ederken şu hususlar çocuklara baskı kurmaktadır; geçici velayet konusunda taraf seçmeye zorlanırlar. Kendilerini ifade edebilmeleri halinde duruşmada dinlenirler. Kişisel ilişki kurulurken anne baba kavgasına tanık olabilirler. Bunlar, ortak çocuklara psikolojik baskı oluşturmaktadır. Dava görülürken küçük çocukların beyanları gerekebilir. Bu beyanlar; pedagog, psikolog, sosyal hizmet uzmanınca alınır. Rapor olarak mahkemeye sunulur.

Aile ortamı güven vericidir. Boşanma davası sonunda çocuklar aile ortamından uzaklaştıklarını düşünürler. Davranış bozuklukları, ders aksatmaları, arkadaşlıklar, içe kapanıklık görülebilmektedir.

Resmi evlilik, evlendirme memuru önünde kayıt altına alınır. Boşanma, bu evliliğin mahkeme kararıyla sona erdirilmesidir. Boşanma sebepleri Türk Medeni Kanununda yer alır.

Boşanma avukatı, çoğunlukla boşanma davalarına bakan avukattır. Boşanma davalarında; davacı, davalı vekili olarak uzmanlaşmış avukattır. Boşanma avukatı, boşanma davaları hakkında içtihatları yakından takip eder.

Boşanma aşamasında boşanma avukatı ile çalışmak çok önemlidir. Boşanma avukatı, davada hakkınızı gereğince savunabilecektir. Karşı tarafın haksız ithamlarına karşı haklılığınızı ortaya koyacaktır. Karşı tarafın kötü niyetini de ispatlayabilecektir. İyi yürütülebilecek boşanma davasının kötüye gitmesinin dönüşü olmayacaktır. Bu nedenlerle mutlaka boşanma avukatıyla çalışılması gerekmektedir.

En iyi boşanma avukatı boşanma davalarında müvekkillerini en iyi savunan ve hakkını koruyan avukattır. Boşanma davalarını asla kaybetmez olarak bilinir. Mesleki bilgisi, değerli tecrübeleri bulunur. Yargıtay içtihatlarını doğru anlar ve bunları kendi davalarında lehine yorumlar. Asla pes etmez. Her kötü durumda bir çıkış yolu bulabilmektedir.

Boşanma sebepleri, Medeni Kanun'un 161 ila 166. maddelerinde belirtilmiştir. Bu sebepler aşağıda sıralanmıştır;

• Zina nedeniyle boşanma,
• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış nedeniyle boşanma,
• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma,
• Terk nedeniyle boşanma,
• Akıl hastalığı nedeniyle boşanma,
• Evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma,

Zina konusu Medeni Kanun'un 161. maddesinde belirtilmiştir. Bir eşin zina etmesi durumunda diğer eşin açtığı boşanma davasıdır. Dava, zina tarihinden itibaren altı ay içinde açılmalıdır. Toplamda beş yıl içinde açılmak zorundadır. Örnek olarak, zinayı 4 sene 10 ay sonra öğrenen eşin 2 ayı kalmıştır. Bu süreleri hakim kendiliğinden inceleyecektir. Bu süreler, faklı zamanlarda yapılan eylemlerde son ilişki bitiş tarihinden başlamaktadır. Daha detaylı bilgi için Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanma Davası yazımızı okuyabilirsiniz.

Zina, evli kişilerin karşı cinsten başka kişilerle ilişkileridir. Eşler birlikte yaşamak, birbirlerine sadık kalmak, yardımlaşmak zorundadırlar. Evliliğin resmi olmaması zinayı haklı kılmaz. Boşanma davası nedeniyle ayrı yaşanılması da haklı kılmaz. Hakimin ayrılık kararı vermiş olması da haklı kılmamaktadır. Ayrıca, zinanın serbest iradeyle yapılıyor olması gerekmektedir.

Zina ile temelden sarsılma nedenine dayanılarak boşanma davası açılabilmektedir. Bu durumda hakim önce zinanın gerçekleşip gerçekleşmediğini inceleyecektir. Gerçekleştiği kanaatine varırsa zina nedeniyle boşanmaya karar verecektir. Gerçekleşmediği kanaatine varırsa evlilik birliğinin temelinden sarsılmasını değerlendirecektir.

Yalnızca zinaya dayanılarak boşanma davası açılabilir. Bu durumda evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebi değerlendirilmeyecektir.

Zinayı öğrenen eş zinayı yapan eşi affedebilir. Bu durumda zinaya dayalı boşanma davası açılamamaktadır. (Medeni Kanun md. 161/3)

Zina, gizli yapılan bir eylemdir. Bu nedenle zinanın varlığı ilişkiyi tam ispatlayan delillerle olmayabilir. Birlikte aynı apartmana girme durumu da ispatlamaktadır. Aynı tarihlerde oda kiralama kaydı da zinayı ispatlayabilmektedir.

Bu boşanma nedeni, Medeni Kanun'un 162/1. maddesinde belirtilmiştir. Bu nedenlerden ilki; eşlerden birinin diğerinin hayatına kastetmesidir. Eşlerden birinin diğerine pek kötü davranması da açılacak boşanma davası nedenidir. Ağır derecede onur kırıcı davranışta bulunma da boşanma davası açma nedenlerindendir. Bu nedenlerle açılan boşanma davasında da zamanaşımı süreleri mevcuttur. Bu süreler Medeni Kanun'un 162/2. maddesinde belirtilmiştir. Dava, bu nedenlerin gerçekleştiği tarihinden itibaren altı ay içinde açılmalıdır. Toplamda beş yıl içinde açılmak zorundadır. Örnek olarak, zinayı 4 sene 10 ay sonra öğrenen eşin 2 ayı kalmıştır. Bu süreleri hakim kendiliğinden inceleyecektir. Bu süreler, faklı zamanlarda yapılan eylemlerde son ilişki bitiş tarihinden başlamaktadır. Kendisine yapılan bu eylemleri affeden eşin dava hakkı ortadan kalkmaktadır.

Eş tarafından yapıldığı veya azmettirenin eş olduğu durumu ispat edilecek unsurlardandır. Hayata kast, pek kötü, onur kırıcı davranışların gerçekliğinin ispatlanması da gerekecektir. Evliliğin temelinden sarsılması nedenine dayanılarak da bu nedenlerle boşanma davası açılabilmektedir.

Bu boşanma davasında diğer eşin kusurlu olması gerekmektedir. Hayata kast, pek kötü, onur kırıcı davranışları bilerek, isteyerek gerçekleştirmesi gerekmektedir. Psikotik bozukluk nedeniyle kısıtlanan eşe vasi atanabilir. O eşin sergilediği davranışlar iradi değildir. Bu nedenle kusurunun bulunmadığı ortaya çıkacaktır. Böylece kendisine bu nedenlere dayanılarak boşanma davası açılamayacaktır.

Medeni Kanun'un 163. maddesinde belirtilmiştir. Bu nedenlerden biri, eşlerden birinin küçük düşürücü suç işlemesidir. Diğer neden de, eşlerden birinin haysiyetsiz hayat sürmesidir. Bu nedenlerle açılan davada boşanmaya kararı verilebilmesi şu olguların ispatı gerekmektedir;

• Eşlerden birinin küçük düşürücü suç işlemesi veya
• Haysiyetsiz hayat sürülmesi olgularının gerçekliği ile
• Bu sebepler nedeniyle birlikte yaşamanın diğer eşten beklenemeyeceği olgusu.

Hırsızlığı meslek edinen evli çiftler, hırsızlığı öne sürerek boşanma davası açamayacaklardır. Hırsızlık nedeniyle birlikte yaşamanın diğer eşten beklenemeyeceği olgusuna inanmak zor olacaktır.

Haysiyetsiz hayat sürme, ahlak anlayışına göre kesin ölçütleri bulunmayan bir kavramdır. Ortaya çıkan olaylar özelinde bu kavramı değerlendirmek gerekmektedir. Haysiyetsiz hayattan bahsedebilmek için, başkalarıyla ilişkinin yaşam tarzı olarak benimsenmesi gerekmektedir. Bunun yanında bu yaşam tarzının az veya çok devamlılık göstermesi gerekmektedir. Birlikte haysiyetsiz hayat sürme, bu nedene dayalı boşanma davası açılamasını engeller. 12 yaşında kız çocuğunun taciz edilmesi küçük düşürücü suça örnektir.

Medeni Kanun'un 164. maddesinde belirtilmiştir. Terk nedeniyle boşanmada eşlerden birinin diğer eşi terk etmesi nedenine dayanılır. Eşlerden birinin haklı sebep olmaksızın aile konutuna dönmemesi terktir. Terk, evlilik birliğinden kaynaklanan sorumlulukları yerine getirmeme amacıyla yapılmalıdır. Terk için zorlama, haklı sebep olmadan konuta dönmeyi engelleme de terktir. Terk nedeniyle boşanma davası zorlanan eş tarafından açılabilir. Terk nedeniyle boşanma davası açılabilmesi için altı aylık terk süresi tamamlanmalıdır. Dördüncü ayın sonunda talep üzerine hakim terk eden eşe ihtar çeker. İhtarda iki ay içinde aile konutuna dönmesi gerektiği bildirilir. Dönmemesi durumunda meydana gelecek sonuçlar da açıklanır. Bu kararın verilmesi için esasın incelenmesi gerekmez. Terke ilişkin süreler değiştirilememektedir. Bu süreler taraflarca ileri sürülmese bile hakim kendiliğinden dikkate alacaktır. İhtardan itibaren iki ay tamamlanmadıkça dava açılamayacaktır. Terke dayanılarak açılacak boşanma davası için ihtar, noterler tarafından da çekilmektedir. İhtar, şartları taşıyorsa ilan yoluyla da yapılabilecektir. İhtar ile yapılacak davet, aile konutuna yapılmalıdır.

Evlilik birliğinin sorumluluklarını yerine getirmeme amacı taşımayan konuttan ayrılmalar haklı sayılmaktadır. Yapılan iş, öğrenim, tedavi ve benzeri nedenler buna örnektir.

Davalı eş, aile konutunu terk etmesini haklı sebebe dayandırmak zorundadır. Haklı sebep, terke ilişkin olmayıp, aile konutuna dönmemedeki haklılığa ilişkin olmalıdır.

Terk nedenine dayanan boşanma davasının kabulü, davalının kusurlu olduğunun kabulüdür. Böylece, davalı lehine nafakaya hükmedilmeyecektir. Talep halinde davacı lehine nafakaya hükmedilecektir.

Akıl hastalığı nedenine dayalı boşanma davası Medeni Kanun'un 165. maddesinde belirtilmiştir. Eşlerden birinin akıl hastası olması da boşanma nedenlerinden biridir. Bu nedenle ortak yaşamın çekilmez hale gelmesi boşanma davası açılmasını sağlar. Resmi sağlık kurulu raporuyla hastalığın tedavi edilemeyeceğinin tespit edilmesi gerekir. Bu nedene dayanan boşanma davasının kabulü halinde davalının boşanmada kusuru bulunmayacaktır. Bu yüzden kendisine maddi ve manevi tazminat yüklenmeyecektir. Akıl hastası eşe karşı evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma davası açılamamaktadır.

Evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanma Medeni Kanun'un 166. maddesinde belirtilmiştir. Bu boşanma davası, genel nedene dayanan bir boşanma davasıdır. Evlilik birliğinin, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılması gerekmektedir. Burada ispat, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır. Bu ispat edilirse boşanmaya karar verilecektir. Evlilik birliğinin sarsılmasına neden olan eylemin bir önemi bulunmamaktadır. Bu boşanma davasında her iki eşin boşanmaya sebebiyet verecek kusuru bulunabilecektir. Davacının kusurunun daha ağır olması halinde, davalı davaya itiraz edebilecektir. İtiraz aile mahkemesi hakimi tarafından değerlendirilecektir. Davalı tarafından haklı bir itiraz öne sürülmüşse, dava reddedilecektir. İtiraz hakkın kötüye kullanılması özelliği taşıyorsa boşanmaya karar verilecektir.

Yine, Medeni Kanun'un 166. Maddesinin 3. fıkrasında anlaşmalı boşanma davası belirtilmiştir. Bunun için en az bir yıl evli olmak gerekmektedir. Her iki eşin kabulü durumunda evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı kabul edilecektir. Eşlerin bununla ilgili olarak hakime boşanma iradelerinin zorlama olmadan aktarılması gerekmektedir. Hakimin boşanma nedeniyle ortaya çıkacak belirli durumları dikkate alması gerekmektedir. Parasal durumlar, ortak çocukların velayeti, nafaka, maddi ve manevi tazminat bunlardandır. Mal rejimi durumuna dikkat etmek gerekmektedir. Hakim, tarafların ve çocukların haklarını gözeterek davayı kabul edecektir. Hakim, boşanma protokolünü uygun bulmazsa, protokol maddelerinde değişiklik talep edebilecektir.

Tekrar açılan boşanma davasının reddedilememesi için en az 3 sene beklenmelidir. Bu şekilde yeniden açılan boşanma davasını hakim reddedemeyecektir. Ortak hayatın yeniden kurulamaması nedeniyle evlilik birliği temelinden sarsılmış kabul edilecektir.

Evlilik birliğinin temelinden sarsılması gerekçelerine aşağıda yer alan örnekler verilmektedir;

• Eşlerden birinin ağız ve vücut kokusunun tedavisi mümkün iken tedaviden kaçınılması
• Bu durumun diğer eş için çekilmez hale gelmesi ile
• Bu durumun uzman hekimlerden oluşan sağlık kurulu raporları ile belirlenmesi.
• Çalışmamak, aile konutuna devamlı gitmemek, bu nedenle evlilik sorumluluğunu yerine getirmemek,
• O benim eşim değil, kendisi ortalık malı oldu diyerek terk etmek.

Boşanma davaları resmi evlilik birliğini sona erdirdiğinden eşler ayrı yaşamaya başlayacaklardır. Ayrı yaşam ile evliliğin sona ermesi, evlilikte alınan malların bölüşülmesini gerektirecektir. Bu mallar, evlilik içinde çalışılarak alınan mallardır. Bunlar, tek eş adına tapu kaydı bulunan taşınmazlar olabilir. Araçlar, ev eşyaları, menkul değerler gibi varlıklar da olabilirler. Bunun için mal paylaşımı davası açmak gerekmektedir. Bu dava, boşanma davasından önce açılamaz. Boşanma davasıyla birlikte açılırsa boşanma davası sonuçlandıktan sonra görülecektir. Boşanma nedeniyle boşanma davasından başka açılması gerekebilecek başka davalar da olabilir. Bu davalar şunlardır;

• Katkı payı davası,
• Tazminat davası,
• Çocuğun annesinin soyadını kullanmaya izin davası,
• Boşanan kadının soyadını kullanmaya izin davası,
• Boşanan kadının kocasının soyadının kaldırılması davası,
• Değer artış payından doğan alacak davası,
• Eşya alacağı davası,
• Katılma alacağı davası,
• Nafakanın artırılması, kaldırılması, azaltılması davaları

Anlaşmalı boşanma davasında ön inceleme, esasa geçme ve karar verme ilk duruşmada gerçekleşecektir. İlk duruşma aynı zamanda tek duruşma olacaktır. Boşanma protokolü hakim tarafından taraflara ve vekillerine okunacaktır. Kabul edilip edilmediği sorulacak, kabul beyanlarından sonra tarafların boşanmalarına karar verilecektir. Son olarak duruşma tutanağı imzalanacaktır. En son olarak kararın kesinleşmesi için yargı yoluna başvuru süresi beklenecektir.

Çekişmeli boşanma davasında önce dilekçeler aşaması tamamlanacaktır. İlk duruşma ön inceleme duruşması olacaktır. Ön inceleme duruşmasında hakim şu hususları yerine getirecektir;

• İlk itirazları ve dava şartlarını incelemek,
• Uyuşmazlık konularını belirlemek,
• Hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunma ve delillerin toplanması bakımından gereken işlemleri yapmak,
• Tarafları sulhe teşvik etmek,
• Tahkikat duruşmasının tarihini belirleyerek tüm bu hususları tutanağa geçirtmek

Tek celsede boşanma sebepleri, öncelikle anlaşmalı boşanma davasında ortaya çıkmaktadır. Eşler tarafından imzalanan anlaşmalı boşanma protokolü tek celsede boşanmayı sağlar. Böylece, eşler arasında boşanma şartlarına ilişkin çekişme olmadığını ifade edilir. Dosyaya sonradan sunulacak herhangi bir belge, delil gibi unsurlar bulunmadığı anlaşılır.

Çekişmeli boşanma davalarında tek celsede boşanma sebepleri şu şekildedir;

• Ön incelemede dosyaya eklenecek delil veya belgenin gerekmemesi halinde tahkikata geçilmesi,
• Çekişmeli başlayıp ön incelemede taleplerde değişiklik yapılarak anlaşmalı boşanma davasına çevrilmesi.

Anlaşmalı boşanma davası için eşler önce anlaşarak boşanma kararı alırlar. Ardından, aşağıdaki konuları kapsayan anlaşmalı boşanma protokolü düzenleyerek imzalarlar;

• Boşanma sonrası meydana gelebilecek maddi durumlara ilişkin konular,
• Varsa ortak çocukların velayetine ve kişisel görüşmelere ilişkin konular,
• Evlilik içinde alınan, kişisel mal haricindeki ortak malların paylaşımına ilişkin konular,
• Ödenecekse nafaka tür ve miktarına ilişkin açıklamalar, ödenmeyecekse bu durum,
• Boşanma davası kapsamında bulunan maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkin konular.

Bu konuları içeren anlaşmalı boşanma protokolü dava dilekçesi eki yapılır. Dava dilekçesi kimlik kartı gösterilerek tevzi bürosuna sunulur. Görevli mahkeme aile mahkemesidir. Dilekçe aile mahkemesine hitaben yazılmalıdır. Davalının, davacının veya son altı aydır eşlerin birlikte bulunduğu yer tevzi bürosuna başvurulur. Aile mahkemesi kurulmamışsa aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesine hitap edilmelidir.

Çekişmeli boşanma davası işlemleri için de durum hemen hemen aynıdır. Aradaki fark, tanık ve delil listesinin dilekçede belirtilmesidir.

Boşanmak için ne kadar para gerekir? 2023 - 2024 yılları için anlaşmalı boşanma davalarında aşağıda yer alan miktarlar ödenmelidir;

• 269,85 TL başvurma harcı,
• 269,85 TL peşin harç,
• 1120 TL gider avansı olarak toplam 368,60 TL.

Toplam 1.659,70 TL'nin dava açılırken mahkeme veznesine yatırılması gerekmektedir.

Çekişmeli boşanma davalarında ise yatırılacak masraflar değişmekle birlikte aşağıdaki gibidir;

• 269,85 TL başvurma harcı,
• 269,85 TL peşin harç,
• 600,00 TL ile 1.000,00 TL arasında bilirkişi ücreti,
• Tanık dinletilecekse tanık başına 300,00 TL ile 500,00 TL gider avansı.

Bu miktarların da dava açılırken mahkeme veznesine yatırılması gerekmektedir. Boşanma davasının avukat ile yürütülmesi istenebilir. Bu durumda ayrıca avukat ücreti ödenmelidir.

En düşük avukat ücreti asgari ücret tarifesi ile belirlenir. Boşanma davası avukatlık ücreti 2023 - 2024 yılları için en düşük 17.900,00 liradır. Her boşanma avukatı farklı fiyat belirler. Bu nedenle her avukat bu fiyata davaya bakmamaktadır. Genel olarak avukatlık ücreti en düşük miktardan daha fazladır.

Boşanma davası resmi evliliğin sonlandırılması amacıyla açılan davadır. Boşanma davasının kabul edilmesi için Medeni Kanunda bulunan sebepler öne sürülmelidir.

Anlaşmalı boşanma davası için eşler önce anlaşarak boşanma kararı alırlar. Ardından, aşağıdaki konuları kapsayan anlaşmalı boşanma protokolü düzenleyerek imzalarlar;

• Boşanma sonrası meydana gelebilecek maddi durumlara ilişkin konular,
• Varsa ortak çocukların velayetine ve kişisel görüşmelere ilişkin konular,
• Evlilik içinde alınan, kişisel mal haricindeki ortak malların paylaşımına ilişkin konular,
• Ödenecekse nafaka tür ve miktarına ilişkin açıklamalar, ödenmeyecekse bu durum,
• Boşanma davası kapsamında bulunan maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkin konular.

Bu konuları içeren anlaşmalı boşanma protokolü dava dilekçesi eki yapılır. Eşlerden biri tarafından kimlik kartı gösterilerek mahkemeye sunulur. Görevli mahkeme aile mahkemesidir. Davalının, davacının veya son altı aydır eşlerin birlikte bulunduğu yer aile mahkemesine başvurulur. O yerde aile mahkemesi kurulmamışsa aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesine başvurulmalıdır.

Çekişmeli boşanma davası işlemleri için de durum hemen hemen aynıdır. Aradaki fark, tanık ve delil listesinin dilekçede belirtilmesidir.

Kişiye karşı haksız olduğu iddiasıyla diğer eş tarafından boşanma davası açılabilir. Esasen davayı açan eşin kusuru daha fazla olabilir. Davalı eşin bu durumda iki seçeneği bulunur;

• Kendisine karşı açılan boşanma davasının reddini istemek,
• Boşanma davasının reddiyle birlikte kendi talepleriyle boşanmayı istemek.

Kişi haksızlığa uğradığını, eşinin daha fazla kusurla boşanmaya sebebiyet verdiğini düşünebilir. Bu kişi önce iddialarını, delillerini, taleplerini belirleyerek bir dilekçe hazırlayacaktır. Ardından bu hususların;

• Asıl davaya cevap dilekçesiyle birlikte süresi içinde veya
• Esasa cevap süresi içerisinde sunulmasıyla açılan davadır.

Boşanma davasında davacı öncelikle Aile Mahkemesinden boşanmaya karar verilmesini istemelidir. Bununla birlikte maddi ve manevi tazminatın karşı taraftan kendisine ödenmesini isteyebilecektir. Küçük ortak çocuk varsa dava sonlanana kadar tedbir nafakası istenebilecektir. Bunun için velayetin de istenmesi gerekir. Velayet davanın devamında ve sona erdikten sonra olmak üzere ayrı ayrı talep edilecektir. Dava sonrasından itibaren başlamak üzere de katılım nafakası istenecektir. Davacı kendisi için dava devam ederken tedbir nafakası isteyebilecektir. Dava sona erdikten sonra tedbir nafakasının yoksulluk nafakasına çevrilmesini de isteyebilecektir.

Boşanma davasında davacı, hakimden mal rejimine ilişkin taleplerde bulunamayacaktır. Düğünde takılan altınlar, paralar, ziynet eşyaları da bunlara dahildir. Bunlar boşanma davasında talep edilmiş olabilir. Bu durumda bu talepler ayrı bir dosya numarası ile tefrik edilecektir.

Uzaklaştırma kararı geçici kararlardan biridir. Aile mahkemesi hakimi eşlerden birinin talebi üzerine uzaklaştırma kararı verebilir. Bu karar için eşler birbirine tehdit, şiddet veya benzer davranışlar sergilemelidir. Dava devam ederken geçici velayet ve tedbir nafakalarına da hükmedilebilmektedir.

Boşanma davası sona erdiğinde hakim önce tarafların taleplerini değerlendirir. Tarafların kusur oranlarını dikkate alarak öncelikle boşanmaya karar verir. Talep halinde maddi, manevi tazminata, katılım ve yoksulluk nafakalarına da hükmedecektir.

Boşanma davasının türleri anlaşmalı boşanma davası ile çekişmeli boşanma davasıdır. Çekişmeli boşanma davaları şunlardır;

• Zina nedeniyle boşanma,
• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış nedeniyle boşanma,
• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma,
• Terk nedeniyle boşanma,
• Akıl hastalığı nedeniyle boşanma,
• Evlilik birliğinin sarsılması nedeniyle boşanmadır.

Anlaşmalı boşanma davası, Medeni Kanun'un 166. Maddesinin 3. fıkrasında belirtilmiştir. Anlaşmalı boşanma davası, eşlerin aralarında anlaşarak açtıkları boşanma davasıdır. Ancak bu davayı açabilmek için en az bir yıl evli olunmalıdır. Açılan bu davayı diğer eş de kabul etmelidir. Böylece evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı kabul edilmiş olacaktır. Eşler hakime boşanma iradelerini zorlama olmadan aktarmalıdır. Hakim boşanma nedeniyle ortaya çıkacak aşağıdaki durumlara ilişkin anlaşmayı gözetecektir;

• Parasal durumlar,
• Varsa yetişkin olmayan ortak çocukların durumları (velayet),
• Katılım nafakası,
• Yoksulluk nafakası,
• Maddi ve manevi tazminat,
• Mal rejimi.

Hakim, boşanma protokolünü uygun bulmayabilir. Ancak taraflar en az bir yıl evliyse hakim müdahale edemeyecektir. Taraflar bir yıldan az evliyse protokol maddelerinde değişiklik yapılmasını isteyebilecektir.

Tarafların boşanmayla birlikte ortaya çıkacak duruma ilişkin taleplerinin birbirine yakın olmasıdır. Anlaşmalı boşanma davası çekişmeli boşanma davasına kıyasla daha kısa sürede sonlanır. Bu nedenle anlaşmalı boşanma davası zaman ve masraf bakımından daha faydalıdır.

Anlaşmalı olarak açılan boşanma davası çekişmeli boşanma davasına dönüşebilir. Tarafların anlaşmaya varma iradelerinde sonradan değişikli meydana gelebilir. Bu fark eden hakim anlaşmalı boşanma davasını çekişmeli boşanma davasına çevirecektir. Bu değişiklik, boşanma protokolünde yazılı maddelerin sonradan kabul edilmemesi ile gerçekleşecektir. Eksikliklerin tamamlanması için süre verilerek sonraki duruşma tarihi ve saati belirlenecektir.

Anlaşmalı boşanma davası için eşler önce anlaşarak boşanma kararı alırlar. Ardından, aşağıdaki konuları kapsayan anlaşmalı boşanma protokolü düzenleyerek imzalarlar;

• Boşanma sonrası meydana gelebilecek maddi durumlara ilişkin konular,
• Varsa ortak çocukların velayetine ve kişisel görüşmelere ilişkin konular,
• Evlilik içinde alınan, kişisel mal haricindeki ortak malların paylaşımına ilişkin konular,
• Ödenecekse nafaka tür ve miktarına ilişkin açıklamalar, ödenmeyecekse bu durum,
• Boşanma davası kapsamında bulunan maddi ve manevi tazminat taleplerine ilişkin konular.

Bu konuları içeren anlaşmalı boşanma protokolü dava dilekçesi eki yapılır. Eşlerden biri tarafından kimlik kartı gösterilerek mahkemeye sunulur.

Davalının, davacının veya son altı aydır eşlerin birlikte bulunduğu yer mahkemesinde açılır.

Anlaşmalı boşanma davası, yetkili aile mahkemesinde açılır. O yerde aile mahkemesi kurulmamışsa aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesine başvurulmalıdır.

Anlaşmalı boşanma davasında duruşma günü, başvurudan itibaren 2-3 hafta sonrasına kaydedilmektedir. Duruşma sonrası, tarafların yargı yolu süreleri kararın tebliği ile başlayacaktır. İki haftalık süre sonrası kararın kesinleşme talebinin ardından dava sona kesinleşecektir. Böylece anlaşmalı boşanma davası 45-50 gün içinde sona erecektir. Mahkemenin yoğunluğuna göre bu süreler değişebilmektedir.

Anlaşmalı boşanma davasının ilk duruşması, başvurunun 2-3 hafta sonrasına kaydedilecektir. Mahkemenin yoğunluğuna göre bu süre değişebilmektedir.

Anlaşmalı boşanma davasında eş, kendisine yoksulluk nafakası ödenmemesini kabul edebilir. Bu durumda yoksulluk nafakası için eski eşe karşı dava açılamayacaktır. Ortak çocuk için de nafaka ödenmeyeceği konusunda anlaşılabilir. Ancak anlaşma böyle olsa bile, durum kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle, sonradan ortak çocuk için katılım nafakası davası açılabilecektir.

Dava dilekçesinde bulunması Gerekenler Aşağıdaki Gibidir;

• Davacı ile davalının adı, soyadı ve adresleri
• Davacının Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
• Varsa, davacı avukatının adı, soyadı ve adresi
• Dayanılan hukuki sebepler
• Açık bir şekilde davadaki talepler
• İmza

Protokolde bulunması gerekenler ise her evliliğin içerdiği koşullara göre değişkenlik göstermekte ise de; boşanma, nafaka, velayet paylaşımı, mal paylaşımı ve tazminat istekleri başlıklarının düzenlendiği bir metin olmalıdır. Protokol örneğine şuradan ulaşabilirsiniz.

Çekişmeli boşanma davası eşlerin boşanma konularında anlaşamadığı davadır. Kendini haklı gören eş iddialarını ispatlayarak ithamları çürütmek amacıyla davayı yürütür. Eşlerin anlaşamadıkları boşanma konuları şunlardır;

• Boşanma davasının konusu,
• Boşanma davasına sebep olmada kusur oranı,
• Deliller,
• Velayet,
• Nafakalar,
• Çocuk ile kişisel ilişki,
• Maddi ve manevi tazminat talepleri,
• Boşanma sonrası tarafların edineceği taşınır mal, taşınmaz, birikim gibi varlıklar.

Çekişmeli boşanma davası, haksızlığa uğradığını düşünen eş tarafından açılır. Dava dilekçesi kimlik kartı gösterilerek tevzi bürosuna sunulur. Görevli mahkeme aile mahkemesidir. Dilekçe aile mahkemesine hitaben yazılmalıdır. Davalının, davacının veya son altı aydır eşlerin birlikte bulunduğu yer tevzi bürosuna başvurulur. Aile mahkemesi kurulmamışsa aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesine hitap edilmelidir.

Çekişmeli boşanma davası boşanma dava dilekçesi ile açılır. Davalının, davacının veya son altı aydır eşlerin birlikte bulunduğu yer tevzi bürosuna başvurulur. Aile mahkemesi kurulmamışsa aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesine hitap edilmelidir.

Çekişmeli boşanma davasında görevli mahkeme aile mahkemesidir. Davalının, davacının veya son altı aydır eşlerin birlikte bulunduğu yer tevzi bürosuna başvurulur. Aile mahkemesi kurulmamışsa aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesine hitap edilmelidir.

Çekişmeli boşanma davası 9 ay ile 2,5 yıl arasında sonuçlanmaktadır. Süreler şu hususlar doğrultusunda uzayıp kısalmaktadır;

• Davanın açıldığı mahkemenin ve kanun yolu mahkemelerinin iş yoğunluğu,
• Dosyada yer alan talepler,
• Deliller,
• Dinlenecek tanık sayısı,
• Tanık beyanları için talimat yazılıp yazılmaması,
• Kurumlardan talep edilen bilgilerin, telefon kayıtlarının dosyaya gönderilme zamanı,
• Kanun yoluna başvurulup vurulmaması,
• Tarafların bilinçli olarak yargılamayı uzatıp uzatmamaları.

Çekişmeli boşanma davasının ilk duruşmasının yapılabilmesi için dilekçeler aşamasının tamamlanması gerekmektedir. Hakim, tensip tutanağıyla veya ara kararla duruşma tarih ve saatini belirleyecektir. Bu duruşma ön inceleme duruşmasıdır. Ön inceleme duruşmasında hakim öncelikle ilk itirazları ve dava şartlarını inceleyecektir. Uyuşmazlık konularını belirleyerek hazırlık işlemleri ile delil sunma, delillerin toplanması bakımından gereken işlemleri yapacaktır. Tarafları sulhe de teşvik edecektir. Son olarak tahkikat duruşmasının tarihini belirleyecek tüm bu hususları tutanağa geçirtecektir.