Sosyal medyanın toplum içinde yaygınlaşması nedeniyle Cumhurbaşkanı’na hakaret suçu son yıllarda oldukça fazlalaşmıştır. Bu suç hakaret suçunun nitelikli hali sayılabilir. Fakat Cumhurbaşkanı’na hakaret suçu için TCK’da ayrıca düzenleme gereği duyulmuştur.
TCK madde 299’da bu suç aşağıdaki şekilde açıklanmıştır;
- Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Suçun alenen işlenmesi hâlinde, verilecek ceza altıda biri oranında artırılır.
- Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanı’nın iznine bağlıdır.”
Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçunun Türleri Nelerdir?
Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçu Alenen Hakaret ve Gıyapta Hakaret olarak iki şekilde işlenmektedir.
- Alenen Hakaret
TCK madde 299’da Cumhurbaşkanına hakaretin alenen işlenmesi nitelikli hal olarak öngörülmüştür. Bu doğrultuda, verilecek cezanın daha fazla verilmesini gerektiren bir hal olarak kabul edilmiştir. Suçun birden fazla kişinin fark edebileceği şekilde işlenmesi halinde alenen işlenmiş kabul edilir. 2. Gıyapta Hakaret
Gıyapta hakaret suçunun oluşabilmesi için en az 3 kişinin suça şahit olabileceği şekilde işlenmiş olması gerekmektedir. Cumhurbaşkanına hakaret suçu çok yüksek oranda gıyapta hakaret olarak işlenmektedir.
Suçun Tarafları Kimlerdir?
Fail: Suçu işleyen kişidir. Cumhurbaşkanı’na hakaret suçunun faili olabilmek için herhangi bir şart aranmadığından bu suçun faili herkes olabilir.
Mağdur: Cumhurbaşkanı’na hakaret suçu cumhurbaşkanının şeref ve saygınlığına karşı yapılan bir saldırı olduğundan bu suçun mağduru sadece Cumhurbaşkanı olabilir.
Sosyal Medya Üzerinden Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu
Sosyal medya hesaplarından yapılan paylaşımlar sosyal medyada birçok kişi tarafından görüntülenebileceği için suçun alenen işlenmesi mümkün olacaktır. İnternetin hayatımıza girmesi ve toplumda son derece yaygınlaşmasıyla birlikte Cumhurbaşkanı’na hakaret suçu en çok sosyal medya platformlarında işlenmeye başlamıştır. Cumhurbaşkanı’na hakaret etmekle suçlanan kişinin savunmasını iyi bir şekilde yapması için alanında uzman bir ceza avukatından yardım alması faydalı olacaktır.
Eleştiri Ve İfade Özgürlüğü
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası madde 25;“Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz…” şeklinde belirtilmiştir.
Bu madde üzerinden kişinin Cumhurbaşkanı’na hakaret etmesinin suç oluşturup oluşturmayacağı somut olaya bakılarak karar verilmektedir. İfade özgürlüğü mutlak bir hak olmayıp bazı zamanlar sınırlamalar getirilebilmektedir. Bir kişinin Cumhurbaşkanı’na etmiş olduğu hakaret, ifade özgürlüğü ile korunan alanın dışına çıktığı takdirde, Cumhurbaşkanı’na hakaret suçu oluşmaktadır.
Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçu Şikayete Bağlı Mıdır?
Cumhurbaşkanı’na hakaret suçu şikayete bağlı bir suç değildir. Bu nedenle, soruşturma ve kovuşturma aşamaları re’sen yapılabilmektedir.
Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçunun Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
Bu suçun zamanaşımı süresi 8 senedir. Suçun işlenmesinin üzerinden 8 yıl geçmesinin ardından suç zamanaşımına uğramakta ve dava açılamamaktadır.
Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçunda Hangi Mahkeme Görevlidir?
Bu suçta görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.
## Cumhurbaşkanı’na Hakaret Suçu Ertelenebilir Mi Veya HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Kararı Verilebilir Mi?
Cumhurbaşkanı’na hakaret suçunda erteleme şartlarının sağlanması halinde hakimin takdirinde olmakla birlikte erteleme kararı verilebilmektedir. 01/06/2023 tarihinden önce bu suçta koşulları karşılandığı sürece HAGB kararı verilebilirken, 01/06/2023 tarihli Anayasa Mahkemesi kararıyla HAGB kaldırıldığı için artık bu karar verilememektedir.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu İle Alakalı Yargıtay Kararları
Yargıtay 16. CD 2016/859 E. - 2016/3618 K
...Sanıkların söyledikleri sabit olan “hırsız, katil ...” şeklindeki sözlerin incitici, küçük düşürücü ve Cumhurbaşkanı’nın toplum içindeki saygınlığını zedeleyici mahiyette olması nedeniyle hakaret vasfı taşıdığı gözetilmeden yasal ve yeterli olmayan gerekçeyle yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi… Kanuna aykırı, Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükümlerin bu sebepten dolayı BOZULMASINA, karar verilmiştir.
Yargıtay 9. CD 2013/14908 E. - 2014/8838 K
Aleniyetin gerçekleşmesi için olay yerinde başkalarının bulunması yeterli olmayıp, hakaretin belirlenemeyen sayıda kişi tarafından görülme, duyulma ve algılanabilme olasılığının bulunması, herhangi bir sınırlama olmaksızın herkese açık olan yerlerde işlenmesinin gerekmesi karşısında, aleniyet unsurunun oluşmayacağı baro odasındaki sözleri nedeniyle sanık hakkında kanun maddesinin uygulanması suretiyle fazla ceza tayini bozmayı gerektirmiştir.
Yargıtay 16. CD 2016/6212 E. - 2017/953 K
Oluş ve dosya kapsamına göre, sanığın facebook adlı sosyal paylaşım sitesinde kendisine ait hesap üzerinden Cumhurbaşkanı hakkında “…onbir yıldır hep çaldım yine çalarım, rüşvetimi alır yaşarım, evde istiflemişim bir kaç milyar dolar onları sıfırlayacak … gibi bir oğlum var, Ulusum korkma pensilvanyadaki canavar, çalsa da bir bildiği vardır diyen seçmenim var.” şeklindeki herkese açık olarak yazılar paylaştığı anlaşılmakla, sanığın eyleminin TCK'nın 299/1-2 maddesindeki şekli ile Cumhurbaşkanı’na hakaret suçunu oluşmuştur.
Yargıtay 4. CD 2021/22367 E. - 2024/2103 K
Cumhurbaşkanı’na hakaret ile hakaret suçunun birlikte işlenmesi halinde 5237 sayılı Kanun'un 299 uncu ve 125 inci maddeleri ihlal edilmesine karşın, eylemin tek olması nedeniyle, 5237 sayılı Kanun'un 44 üncü maddesi gereğince daha ağır hüküm içeren 5237 sayılı Kanun'un 299 uncu maddesi uyarınca hüküm kurulmasının gerekmesi ve dosya kapsamından Kozan Cumhuriyet Başsavcılığınca sanık hakkında Cumhurbaşkanı’na hakaret suçundan ayırma kararı verilerek, soruşturma ve kovuşturmanın ayrı yürütüldüğünün anlaşılması karşısında, bahse konu dava dosyasının akıbeti araştırılarak mümkün olması halinde birleştirilmesi, aksi halde usulüne uygun şekilde dava dosyasının incelenmesi ve tüm kanıtların birlikte değerlendirilerek, hakaret suçundan verilen cezada fikri içtima ve mahsup hükümleri de nazara alınıp sanığın hukuki durumunun tayin edilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik araştırma ile yazılı şekilde hüküm verilmesi nedeniyle karar hukuka aykırı bulunmuştur.
Yargıtay 18. CD 2015/38212 E. - 2017/9587 K
Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin onur, şeref ve saygınlığı olup, bu suçun oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı bazı durumlarda nispi olup; zamana, yere ve duruma göre değişebilmektedir. Kişilere yönelik her türlü ağır eleştiri veya rahatsız edici sözlerin hakaret suçu bağlamında değerlendirilmemesi, sözlerin açıkça, onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir. Somut olayda sanığın, katılanı hedef alarak gazetede yazdığı “Tencere Tava Hep Aynı Hava!” adlı yazısında; "Diktatör Tayyip!", "Valin Gezi Parkı'na dokunmayacağız dedi. Ama İstanbul'un mülki amiri yalan söyledi. Dolayısı ile sen yalan söylemiş oldun. 'Yalancı Tayyip, Diktatör Tayyip! Tencere tava hep aynı hava dediğin protesto ile seni kelle paça yapacaklar! Haberin olsun!" şeklindeki ve eleştiri niteliğindeki sözlerin, katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, yazılı şekilde hüküm kurulması gerekmiş, HÜKMÜN BOZULMASINA karar verilmiştir.