Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, kara, hava, deniz ve demiryollarında ulaşımının aksamaması, akışı sağlayan işaretlerin değiştirilmemesi ve ulaşımda bulunan kişilerin hayatının, sağlığının ve malvarlığının zarar görmemesi amacı taşıyan Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesinde yer alan bir suçtur.
TCK madde 179’da düzenlenmiş olan suç, kasten işlenen tehlikeye sokma suçudur;
(1) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hale getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişiye bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
TCK md. 180’de yer alan suç ise trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma suçudur;
Deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
Hukukta taksir, kusurlu failin bir yükümlülüğünü yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi nedeniyle gereken özen ve dikkati gösterme yükümlülüğünün ihlali olup, suçun öngörülebilir sonucunun öngörülemediği durumdur. Burada o sonucu en baştan istememiş olmak gerekmektedir. Ayrıca suçun taksirle işlenebilmesi için, kanunda suçun taksirli halinin de ifade edilmiş olması gerekmektedir.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, en çok TCK m. 179/3’te düzenlenen alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle araç kullanma şeklinde işlenmektedir. Suçun işlenmiş sayılması için zararın ortaya çıkması gerekmemekte, tehlike oluşturan hareketin gerçekleşmesi ile suç işlenmiş sayılmaktadır.
Türk Ceza Kanunu’nun 179 ve 180’inci maddeleri ile birlikte uygulanan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Alkol, Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Etkisi Altında Araç Sürme Yasağı başlıklı 48. maddesinde 1.00 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen sürücüler hakkında ayrıca Türk Ceza Kanununun 179 uncu maddesinin üçüncü fıkrası hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir. Maddenin devamında, hususi otomobil sürücüleri bakımından 0.50 promilin, diğer araç sürücüleri bakımından 0.20 promilin üzerinde alkollü olan sürücülerin trafik kazasına sebebiyet vermesi hâlinde, ayrıca Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı da ifade edilmiştir.
Karayolları Trafik Kanunu’nun 48’inci maddesinin diğer hükümleri de son derece önem arz etmektedir. Bu madde, alkol, uyuşturucu veya uyarıcı etkisi altında araç kullanmayı yasakladığı gibi, bu hallerde araç kullanma durumunda öngörülecek işlem ve yaptırımları da belirlemiştir.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçunun Cezası Nedir?
TCK madde 179/1’de suçun temel hali belirtilmiş, trafik akışı sağlamaya yarayan işaretlerin değiştirilmesi kapsamında 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. 179. maddenin 2. fıkrasında ise ulaşım akışını sağlayan kişilerin hayat, sağlık ve malvarlığı bakımından tehlike yaratmaları durumunda 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında ise alkol veya uyuşturucu madde etkisi altında araç kullanımı durumunda kişi 179/2’ye göre cezalandırılacak, ayrıca uyuşturucuya ilişkin TCK’nın 188 ve devamı maddeleri ceza kapsamını genişletecektir.
Adli para cezası bakımından da Türk Ceza Kanununda söz konusu suça yönelik bir ceza öngörülmemiş olup, verilen 1 yıl ve altındaki hapis cezası adli para cezasına çevrilebilmektedir. Failin ekonomik durumuna göre en az 20, en çok 100 TL ile almış olduğu hapis cezası günü ile çarpılmasıyla bulunur. Failin ekonomik durumunu mahkeme takdir etmektedir.
Ayrıca, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı ve Maliye Bakanlığı tarafından idari para cezaları her yıl güncellenmekte, kırmızı ışıkta geçme, aşırı hız, ehliyetsiz araç kullanma gibi trafiğin güvenliğini yok eden veya azaltan durumlara karşı önlem alınmaktadır. Bundan başka, yapılan tespit sonucunda, 0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, fiili bir suç oluştursa bile, 700 Türk Lirası idari para cezası verilmekte, bununla birlikte sürücü belgesi altı ay süreyle geri alınmaktadır. Kollukça yapılan ölçüm sonucunda yasal sınırların üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücüye idari para cezaları ile birlikte son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde sürücü belgeleri birinci defasında altı ay, ikinci defasında iki yıl, üç veya üçten fazlasında ise her seferinde beşer yıl süreyle geri alınmaktadır.
Hususi otomobil sürücülerinin 0.50, diğer araç sürücülerinin 0.20 promilin üzerinde alkollü olmaları ve trafik kazasına sebep olmaları halinde, ayrıca Türk Ceza Kanununun uyuşturucu ve uyarıcı ile ilgili ve diğer hükümleri de uygulanmaktadır. Uyuşturucu veya uyarıcı madde aldığı tespit edilen sürücülere 3.600 Türk Lirası idari para cezası verilmekte, sürücü belgeleri de beş yıl süreyle geri alınmaktadır.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçunda Zamanaşımı Süresi Ne Kadar?
TCK madde 179/1’de düzenlenen suç için 15, TCK madde 179/2-3’te düzenlenen suçlar için ise zamanaşımı süresi 8 yıldır. Söz konusu suç şikayete bağlı bir suç olmayıp, soruşturma resen cumhuriyet savcısı tarafından yapılabilmektedir.
## Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçunda HAGB Ve Erteleme Kararı Verilir Mi?
Söz konusu suç için erteleme kararı verilmesi mümkündür. 12.03.2024 tarihinden önce bu suç için HAGB yani hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilirken bu tarihte resmi gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararı ile HAGB kaldırılmıştır. Bu nedenle artık HAGB kararı verilmesi mümkün değildir.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu İle İlgili Yargıtay Kararları
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2014/14787 E. - 2015/11031 K
Sanık hakkında trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan hüküm kurulduğu sırada yasal dayanak olan 5237 sayılı TCK'nın 179/3. maddesi delaletiyle 179/2. maddesinin belirtilmesi gerekirken sadece 179/3. maddesinin belirtilmesi suretiyle 5271 sayılı CMK'nın 232/6. maddesine aykırı davranılması, Kanuna aykırı olup, hükmün bu nedenle 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi gereğince halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, ancak yeniden yargılamayı gerektirmeyen bu konuda, aynı Kanunun 322. maddesi gereğince karar verilmesi mümkün bulunduğundan, aynı maddenin verdiği yetkiye istinaden, hüküm fıkrasının 1. bendinde yer alan ''179/3 maddesi'' ibaresinin çıkarılarak yerine ''179/3. maddesi delaletiyle 179/2. maddesi gereğince'' ibaresinin eklenmesi suretiyle, sair yönleri usul ve kanuna uygun bulunan hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA karar verilmiştir.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2020/924 E. , 2020/6740 K
Sanığın sadece kırmızı ışıkta geçmesi nedeniyle olayda maddi hasarlı yahut yaralamalı veya ölümlü bir trafik kazası olmadığı gibi sanığın aracını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare ettiğine dair de bir tespit yahut adli rapor bulunmaması nedeniyle BERAATİNE karar verilmesi gerekir.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2016/3381 E. – 2016/9737 K
Sanığın olay anında 1.00 promilin altında olduğu, ayrıca sanığın güvenli sürüş yeteneğini kaybettiğine dair başkaca bir delil veya tespit bulunmadığı dikkate alındığında BERAATİNE karar verilmesi gerekir.