Velayet Nedir?
18 yaşından küçük veya hakim tarafınca kısıtlanmış olan 18 yaşından büyük çocukların bakım ve eğitimlerinin sağlanması amacı ile anne babaya ortak, sadece anneye veya sadece babaya tanınmış hak ve sorumluluğa velayet denilmektedir. Velayet sadece anne ve babaya özgü bir hak olup çocuğun diğer akrabaları velayete sahip olamaz. Anne veya baba harici bir akrabanın, çocuğun bakımını, korunmasını üstlendiği halde bu akraba çocuğun velayetine değil vesayetine sahip olmuş olur.
Velayet Davası Nedir?
Boşanmış veya boşanma aşamasında olan anne ve babanın, çocuğun kimde kalacağı yani çocuğun bakım ve eğitimini kimin sağlayacağının belirlenebilmesi için açılan davaya velayet davası denilmektedir. Taraflar kendi aralarında anlaşma yöntemi ile de çocuğun velayetinin kimde kalacağını belirleyebilirler. Tarafların, velayetin kimde kalacağı konusunda fikir ayrılıkları olduğunda velayet davası açılarak çocuğun velayetinin kime verileceği belirlenmektedir.
Velayet Sonradan Değiştirilebilir Mi? Velayet Hangi Durumlarda Değiştirilir?
Çocuğun velayeti sonradan açılacak bir davayla değiştirilebilir. Boşanma aşamasında taraflar velayetin kime verileceği hususunda anlaşabilirler. Taraflar anlaşamıyorlarsa hakimin takdiriyle çocuğun velayeti anne veya babaya verilir. İlerleyen zamanda, velayete sahip olan kişinin çocuğun bakımını aksatması veya eğitimini iyi bir şekilde devam ettirmemesi gibi durumların varlığında velayete sahip olmayan anne veya baba velayetin değiştirilmesi davası açabilir. Çocuğun güvenliğinin sağlanamadığı, yeterli besine ulaşamadığı veya öğrenim hayatına devam edemediği gibi durumların varlığı halinde velayet el değiştirebilir.
Anne Veya Baba Velayeti Almazsa Ne Olur?
Anne ve babanın velayeti almak istememesi veya velayeti almaya uygun yeterlilikte görülmediği hallerde çocuğun bakımını, eğitimini ve diğer yükümlülüklerini devlet üstlenir. Çocuk, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne teslim edilir.
Velayetin Kaldırılması Şartları Nelerdir?
Velayeti elinde bulunduran anne veya babanın; Çocuğa bakmaktaki deneyimsizliği, akıl hastalığı gibi eksiklikleri nedeniyle velayet görevini gereğiyle yerine getiremediği, çocuğa yeterli ilgi, sevgi ve şefkatin gösterilmediği ve çocuğa karşı yükümlülüklerin ihlal edildiği, çocuğun yeterli hayat standartlarına veya yeterli bir eğitim göremediği gibi hallerin varlığında velayet kaldırılabilir.
Velayet Altındaki Çocuğun Malları Nasıl Yönetilir?
Velayet altındaki çocuğun mal varlığını velayete sahip olan ebeveyn yönetir. Ancak velayete sahip olan ebeveynin yetkileri sınırlıdır. Velayet hakkı devam ettiği sürece bu ebeveyn, çocuğun mal varlığını yönetmeye yalnızca hak sahibi olmayıp aynı zamanda yükümlüdür. Çocuğun mal varlığı doğduğu anda ve sonradan kazandığı tüm malları kapsar. Velayete sahip ebeveyn bu mal varlığını yönetirken haklarıyla sınırlı olmak üzere kimseden bir izin almaz, fakat çocuğun mal varlığını düzgün yönetemediği takdirde hakim müdahale edebilir. Hakim, çocuğun mal varlığını koruma amacıyla kayyum atayabilir. Velayete sahip ebeveynin çocuğun mal varlığını yönetme hakkı, velayetin sona ermesiyle birlikte sona erer.